- RHA
- RHASarmatiae fluv. ingens in Europa, hodie Volga, Tartatis Edel dicitur. Armeni eum Tbamar appellant, uti scribit Gurchinus. Pomponius, l. 3. c. 5. Sed qui famam babent, ex Cerauniis montibus unô alveô descendit, duobus exiit in Caspium Rha. Verum (annotante illic clarissimô Vossiô) non recte fluvium hunc ait oririex Cerauniis montibus, quorum situs notus est ex Ptolemaeo, cum remotissimis oriatur fontibus, ac plus quam quadringentus Germanicas leucas cursu suô conficiat. Sed neque illud verum, duobustantum alveis in Caspium mareexire: Septuaginta enim ostia numerârunt, qui viderunt, aut etiam plura: quamvis alii viginti quinque tantum referant, quod de maioribus forsan et permanentibus ostiis est intelligendum. Quum vero scribit, unô alveô descendere, tum quoque errat, cum plurimi in eum amnes partim in Tartaria, partim in Moscovia nati, influant, quod hodiernâ experientiâ compertissimum. Diversi illi Rha, sive Volgae fluminis fontes noti fuêre iam olim Ptolemaeo. Praeter duos longissime a se invicem distantes fontes, quos ex Hyperboreis nit oriri montibus, amnibus quoque aliquot augeri ait, qui ex Rhymnicis montibus in eum influant. Verba eius haec sunt, agentis de Scythia intra Imaum, et Rhymnicis in ea montibus: Α᾿φ᾿ ὧν ῥἐουςιν ὅτε Ρ῾ύμνος καὶ ἄλλοι τινὲς εἰς τὸν Ρ῾ᾶ ποταμὸν, οἵ δε ςυμβάλλοντες τῷ Δαΐκι ποταμῷ κατὰ τὸ Νόροςςον ὄρος, Sic habent veteres manu exaratilibri, et recte. Vulgata enim lectio falsa est, et meras offundit tenebras. Ex Rhymnicis montibus praeter Rhymnum, qui propriô ostiô in mare Caspium exoneratur, egrediuntur quoque alii amnes, quorum aliqui Rha fluv. subeunt, alii Daici coniunguntur flumini, qui vulgo Iaick appellatur. Hinc nomen Rha Ponticae radici. Atque Rhabarbarum hodiernum nihil com mune habet cum vero Rhabarbaro. Et specie et virtute plurimum differt, hoc ςτυπτικὸν, illud vero καθαρτικόν. At postquam ex iisdem oris, unde prius Rha Barbarum, a mercatoribus allata fuit radix illa, quae apud solos crescit Sinenses, ac Taihoang ab ipsis nominatur, usus obtinuit, utin illam Rhabarbari appellatio transferretur. Haec Vossius. Baudrando oritur in Moscoviae provinc. Rescovia, versus confinia Lithuaniae, prope Urbem Reschoviam dictam, ultra quam aliquot milliar. versus Occidentem silva inest Wolkowskiles dicta, in qua iacet palus Vuronow, e qua exit fluv. parvus, qui 2. milliaribus Polonicis progressus in lacum Volog influit; et aquis multis auctus, rursus egreditur, indeque Volga dicitur. Postea auctus aliquot fluviis, Tuveriam rigat et Valtiam: Hinc in Ortum tendens, ad Iarossaviam et Novogardiam parvam labitur, ubirecipit Occam fluv, amplum: dein iuxta Basiligrodam fluens et Sabackzariam, uti et Cazanum Urbem regni cognominis primariam in Asia, sed Moscici iuris, paulo infra mutatô cursu, et ad Meridiem tendens, recipit Camam fluv. rigatisque Samarâ, Soratoviâ, Zarizâ et Astrachanô, paulo infra in plura brachia scinditur; et insulisaliquot effectis, tandem quam plurimis ostiis in mare Caspium se exonerat. Vide Ad. Olearium. Narrant ab eo ductam esseincile, dictum Kamouz, in Tanaim fluvium, quô lintres in Rham ducuntur, seu vice versâ.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.